Ngày 28-8-1945, tại Hà Nội, Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa công bố nội các thống nhất quốc gia gồm 13 Bộ; trong đó, Bộ Tư pháp do Luật sư Vũ Trọng Khánh làm Bộ trưởng. Ngày 28-8 đã đi vào lịch sử và trở thành Ngày truyền thống của ngành Tư pháp Việt Nam. Đến nay, trải qua 80 năm hình thành và phát triển, ngành Tư pháp Việt Nam đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, không ngừng trưởng thành và lớn mạnh, góp phần quan trọng vào quá trình hình thành, củng cố và hoàn thiện nền tảng chính trị - pháp lý xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Tại thành phố Hải Phòng (cũ): Ngày 20/02/1982, Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Quyết định số 141/QĐ-UB thành lập Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng (tiền thân là Ban Pháp chế thuộc Ủy ban hành chính thành phố) và Quyết định số 142/QĐ-UB thành lập Ban Tư pháp ở các quận, huyện, thị xã; Ban Tư pháp ở xã, phường, thị trấn. Thời kỳ mới thành lập, Sở Tư pháp chỉ có 21 cán bộ, công chức với 03 phòng nghiệp vụ. Trong quá trình phát triển cùng với nhiều nhiệm vụ mới được giao, Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng ngày càng phát triển lớn mạnh cả về quy mô tổ chức và vai trò, vị thế. Tại thời điểm tháng 6/2025, Sở Tư pháp có 80 cán bộ, công chức, viên chức, với 05 phòng nghiệp vụ, 02 đơn vị sự nghiệp trực thuộc, hơn 200 tổ chức bổ trợ và mạng lưới tư pháp cơ sở hùng hậu với 15 Phòng Tư pháp cấp huyện và 167 xã, phường thị trấn với gần 400 công chức tư pháp hộ tịch. 100% công chức, viên chức của Sở Tư pháp có trình độ đại học trở lên, trong đó có nhiều người có trình độ Thạc sỹ, Tiến sỹ. 

Tại tỉnh Hải Dương, Sở Tư pháp được được thành lập từ năm 1982 và ngày càng phát triển, đáp ứng nhu cầu nhiều mặt của đời sống thực tiễn và nhiệm vụ của từng giai đoạn cách mạng. Thực hiện đường lối đổi mới sâu sắc, toàn diện do Đại hội lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng, ngành Tư pháp Hải Dương được giao nhiều trọng trách hơn, tổ chức của ngành cũng từng bước được mở rộng, đội ngũ cán bộ, công chức được tăng cường, vai trò của công tác tư pháp và vị trí của ngành Tư pháp trong đời sống xã hội ngày càng được khẳng định. Đến tháng 6/2025, Sở Tư pháp có 90 cán bộ, công chức, viên chức, với 04 phòng nghiệp vụ, 04 đơn vị sự nghiệp; trình độ đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao, trong đó trình độ đại học Luật, thạc sỹ Luật chiếm đa số; 12 Phòng Tư pháp cấp huyện và 309 công chức tư pháp - hộ tịch tại 207 đơn vị hành chính cấp xã.

Trải qua quá trình xây dựng và trưởng thành, ngành Tư pháp thành phố Hải Phòng (cũ) và tỉnh Hải Dương đã phát huy thế mạnh, khẳng định được vị trí, vai trò của ngành được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp, Thành ủy/Tỉnh ủy hai địa phương đánh giá rất cao, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. 

Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) ngày càng được đổi mới và có chất lượng, kịp thời thể chế hóa đầy đủ, đúng đắn đường lối, chủ trương của Đảng, góp phần hoàn thiện thể chế, đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất và khả thi của hệ thống pháp luật tại địa phương. Chỉ tính riêng từ năm 2020 đến nay, Sở Tư pháp Hải Phòng và Hải Dương đã thực hiện thẩm định 791 dự thảo văn bản QPPL, tham mưu Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân hai tỉnh/thành phố ban hành 689 văn bản, bãi bỏ 807 văn bản QPPL không còn phù hợp, gây cản trở, tạo hành lang pháp lý minh bạch, thông thoáng đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, giữ vững ổn định quốc phòng an ninh, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, thu hút đầu tư và hội nhập quốc tế. 

Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL), chuẩn tiếp cận pháp luật, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp, hòa giải cơ sở ngày càng đổi mới, thực chất; thành phố thực hiện tốt nhiệm vụ truyền thông chính sách “từ sớm, từ xa”, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác PBGDPL, qua đó đưa pháp luật đi vào cuộc sống nhanh hơn, hiệu quả hơn, tiết kiệm hơn, nâng cao nhận thức pháp luật, xây dựng ý thức “thượng tôn pháp luật” trong cơ quan nhà nước, Nhân dân và doanh nghiệp. 96% cấp xã được đánh giá đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn thành phố Hải Phòng (cũ) trong năm 2024, tại tỉnh Hải Dương tỷ lệ này là 99% năm 2023. Thành phố Hải Phòng là địa phương đi đầu cả nước trong xây dựng và vận hành Trang thông tin PBGDPL, đến nay, Trang đã thực hiện đăng tải 3.976 tin, bài viết với gần 04 triệu lượt truy cập.

 Công tác quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật được các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương quan tâm và thực hiện hiệu quả. Hàng năm, Sở Tư pháp 02 tỉnh/thành phố đã tham mưu Thành ủy, Ủy ban nhân dân giải quyết hàng trăm vụ việc khó khăn, vướng mắc, trong đó có vụ việc tồn đọng kéo dài trong các lĩnh vực đầu tư, kinh doanh, đất đai, thực hiện dự án… góp phần khơi thông điểm nghẽn, tạo niềm tin cho doanh nghiệp, thu hút đầu tư, thúc đẩy hội nhập quốc tế, phát triển thành phố. 

Công tác bổ trợ và hành chính tư pháp ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại, thân thiện, nhiều thủ tục hành chính được đơn giản hóa, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của tổ chức, công dân; công tác trợ giúp pháp lý tập trung hướng đến bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các đối tượng yếu thế, các đối tượng chính sách như: người nghèo, người khuyết tật, người có công với cách mạng; đội ngũ luật sư, tư vấn pháp luật phát triển nhanh chóng về số lượng, chất lượng góp phần tích cực trong việc bảo vệ công lý, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; hoạt động bán đấu giá tài sản phát triển theo hướng chuyên nghiệp, công khai, minh bạch, hiệu quả đóng góp nguồn thu vào ngân sách nhà nước. 

Với phương châm “Hướng về cơ sở”, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong nhiều năm qua, ngành Tư pháp Hải Phòng và Hải Dương cũ đã triển khai nhiều biện pháp hữu hiệu nhằm tăng cường năng lực và nâng cao hiệu quả công tác tư pháp từ cấp cơ sở. Qua đó, tạo sự gắn kết giữa cộng đồng, giảm thiểu các vấn đề xã hội, củng cố lòng tin của người dân vào Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị, thúc đẩy sự phát triển bền vững của tỉnh/thành phố.

Từ ngày 01/7/2025, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, thành phố Hải Phòng và tỉnh Hải Dương hợp nhất giữ nguyên tên gọi là thành phố Hải Phòng. Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng mới được thành lập trên cơ sở hợp nhất Sở Tư pháp Hải Phòng (cũ) và Sở Tư pháp tỉnh Hải Dương. Sự kiện này là mốc son đánh dấu bước chuyển mình của Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng với một vị thế, phạm vi và không gian hoạt động mới, đồng thời, năm 2025, cũng là năm đánh dấu chặng đường 80 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành của ngành Tư pháp Việt Nam (28/8/1945 - 28/8/2025). Cùng với ngành Tư pháp cả nước, ngành Tư pháp Hải Phòng mới bước vào kiện toàn tổ chức Đảng, cơ cấu tổ chức các phòng chuyên môn, đơn vị trực thuộc theo hướng tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đúng người, đúng việc, đúng chức năng, nhiệm vụ. Hiện Sở có 152 cán bộ, công chức, viên chức, với 05 phòng chuyên môn, 06 đơn vị sự nghiệp (giảm 09 phòng, đơn vị so với trước khi sáp nhập); đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được đào tạo bài bản, có bản lĩnh chính trị và khả năng đáp ứng yêu cầu công việc trong tình hình mới. Đội ngũ tư pháp cơ sở cũng được kiện toàn tại 114 Ủy ban nhân dân cấp xã với 306 công chức tư pháp hộ tịch (giảm 27 đầu mối Phòng Tư pháp cấp huyện và 260 đầu mối Ủy ban nhân dân cấp xã so với trước khi sáp nhập); đội ngũ pháp chế các Sở, ngành; báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên, hòa giải viên cũng kịp thời được kiện toàn từ thành phố đến cấp xã. Đồng thời, Sở Tư pháp chủ động xây dựng các chương trình, kế hoạch hoạt động cụ thể 6 tháng cuối năm 2025, năm 2026, giai đoạn 2026-2030 và bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ chính trị từ thời điểm hợp nhất. 

Trong bối cảnh cả nước đang có những thay đổi mang tính căn bản, hệ thống bộ máy nhà nước được sắp xếp tinh gọn, chính quyền địa phương hoạt động theo mô hình 02 cấp. Hiến pháp sửa đổi dẫn đến việc thay đổi pháp luật mang tính hệ thống vừa là thời cơ cho ngành Tư pháp thể hiện vị thế, vai trò nhưng cũng là thách thức rất lớn cho ngành trong việc tham mưu hoàn thiện thể chế, tháo gỡ khó khăn vướng mắc, giúp Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố vận hành thông suốt, hiệu quả chính quyền địa phương 02 cấp ngay sau khi hợp nhất, triển khai có hiệu quả “Bộ tứ trụ cột” bao gồm các Nghị quyết của Bộ chính trị: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 về hội nhập quốc tế; Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân; tháo gỡ khó khăn, khơi thông dòng chảy thúc đẩy kinh tế thành phố phát triển bền vững.     

Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển, ngành Tư pháp thành phố không ngừng trưởng thành và đổi mới, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, góp phần quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, doanh nghiệp.

Với sự đóng góp to lớn và phấn đấu bền bỉ qua nhiều thế hệ, ngành Tư pháp Hải Phòng đã vinh dự được Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp, Thành ủy, Hội đồng nhân dân thành phố, Ủy ban nhân dân thành phố ghi nhận tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý như: Huân chương Lao động hạng nhất, nhì, ba và nhiều Cờ thi đua, Bằng khen cho tập thể, cá nhân đạt thành tích xuất sắc trong công tác tư pháp. Đồng thời, là địa phương đầu tiên trên cả nước nghiên cứu xây dựng và được Thành ủy Hải Phòng phê duyệt mô hình “Thành phố thượng tôn và tuân thủ pháp luật” là 1 trong 11 mô hình để triển khai, thực hiện Đề án “Xây dựng Chủ nghĩa xã hội gắn với con người Xã hội chủ nghĩa tại thành phố Hải Phòng”. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho nỗ lực không ngừng của toàn ngành Tư pháp, đồng thời, là động lực để tiếp tục phát huy truyền thống, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trong giai đoạn phát triển mới.

Đồng chí Ngô Quang Giáp, Ủy viên Thành ủy, Bí thư Đảng ủy, 

                                                                                                                            Giám đốc Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng